θολός

θολός
Πεδινός οικισμός (υψόμ. 70 μ., 918 κάτ.) στην πρώην επαρχία Φυλλίδος του νομού Σερρών. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νομού, 26 χλμ. ΝΑ των Σερρών. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Ζίχνης.
* * *
(I)
ο (ΑΜ θολός)
το πυκνό μαύρο υγρό που εξακοντίζουν τα κεφαλόποδα για να θολώσουν γύρω τους τα νερά και να διαφύγουν έτσι τον κίνδυνο, το μελάνι
αρχ.
1. πηλός, λάσπη, ακαθαρσία, ακάθαρτο νερό
2. μτφ. ατιμία, ντροπή, όνειδος
3. τα έμμηνα
4. η κύστη όπου φυλάσσεται το μαύρο υγρό που εξακοντίζουν τα κεφαλόποδα, όπως η σουπιά, το καλαμάρι κ.λπ.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αν θεωρηθεί ότι η λ. προέρχεται από *dFολος, τότε συνδέεται πιθ. με γερμ. λέξεις, με τις οποίες εκφράζεται κάποια διανοητική σύγχυση (πρβλ. αρχ. άνω γερμ. gi-twelan «είμαι ταραγμένος, συγχυσμένος» και ονοματ. τ. γοτθ. dwals «ανόητος»). Από το ουσ. θολός προήλθε αργότερα και το επίθετο θολός*, το οποίο είναι συνώνυμο τού θαμβός*.
ΠΑΡ. θολερός, θολώδης, θολώνω(-ω)
αρχ.
θολόεις
μσν.
θολύνω
μσν.- νεοελλ.
θολαίνω, θολότητα (-της)
νεοελλ.
θολάδα, θολιάζω, θολούρα.
ΣΥΝΘ. αρχ. θολομιγής
νεοελλ.
θολόνερο, θολόρρεμα, θολόσταχτη].
————————
(II)
-ή, -ό (ΑΜ θολός, -ή, -όν)
(για υγρά ή διαφανή στερεά σώματα) θολωμένος, θολερός, ημιδιαφανής («θολό κρασί»)
νεοελλ.
1. (για τα μάτια και το βλέμμα) αυτός που δεν έχει διαύγεια, αυτός που δεν είναι λαμπερός
2. (για τον ουρανό) νεφελώδης, συννεφιασμένος, νεφοσκεπής
3. φρ. «ψαρεύει σε θολά νερά» — αναμιγνύεται σε ύποπτες υποθέσεις. Επίρρ. θολά
θαμπά, αμυδρά, χωρίς διαύγεια ή διαφάνεια.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ουσ. θολός].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • θολός — mud masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • θόλος — round building with conical roof fem nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • θόλος — Πεδινός οικισμός (υψόμ. 70 μ., 918 κάτ.) στην πρώην επαρχία Φυλλίδος του νομού Σερρών. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νομού, 26 χλμ. ΝΑ των Σερρών. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Ζίχνης. * * * ο (ΑΜ θόλος, ὁ και ἡ, Μ και ουδ. θόλον, τό)… …   Dictionary of Greek

  • θόλος — ο 1. ημισφαιρική οροφή κτιρίου, τρούλος: Ο θόλος αποτελεί το πιο βασικό γνώρισμα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής. 2. κυκλικό κτίριο στην αρχαία Ελλάδα: Θόλος της Επιδαύρου. 3. «ουράνιος θόλος», ουρανός· «θόλος του κρανίου», κοίλωμα του κρανίου …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • θολός — ή, ό επίρρ. ά 1. αυτός που δεν είναι διαυγής: Θολό νερό. – Θολό κρασί. 2. θαμπός: Θολό τζάμι. 3. σκοτεινός: Θολός ουρανός. 4. φρ., «Ψαρεύει στα θολά», ενεργεί ύποπτα. ο μελάνι που χύνουν οι σουπιές …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • δόμος ή θόλος — Τεκτονική γεωλογική μορφή, με σχήμα περίπου ημισφαιρικό. Οφείλει τη γένεσή της σε ορισμένους σχηματισμούς πετρωμάτων, που παρουσιάζουν αρκετά υψηλή πλαστικότητα και χαμηλή πυκνότητα, όπως, για παράδειγμα, το αλάτι και τα αλατοφόρα στρώματα. Οι… …   Dictionary of Greek

  • Κάτω Θόλος — Πεδινός οικισμός (υψόμ. 140 μ., 163 κάτ.) του νομού Δράμας. Βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νομού, αριστερά του ποταμού Νέστου, 43 χλμ. ΒΑ της πόλης της Δράμας. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Παρανεστίου …   Dictionary of Greek

  • θολιάζω — [θολός] (λαϊκ. τ.) θολώνω, θολαίνω …   Dictionary of Greek

  • θολοῖς — θολός mud masc dat pl θολόω make turbid pres opt act 2nd sg θολόω make turbid pres subj act 2nd sg θολόω make turbid pres ind act 2nd sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • θολοί — θολός mud masc nom/voc pl θολόω make turbid pres subj mp 2nd sg θολόω make turbid pres ind mp 2nd sg θολόω make turbid pres subj act 3rd sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”